مطالبات مقامات ایران از بایدن
از اولین روز بهمن ماه که بایدن به عنوان چهل و ششمین رییس جمهوری آمریکا سوگند یاد کرد و وارد کاخ سفید شد تا به امروز بیش از یک ماه می گذرد اما سرنوشت توافق هسته ای همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. برجام در بین ۱۷ فرمان اجرایی روز نخست زمامداری بایدن به چشم نمی خورد و بعد از مدتی نیز، وی تاکید کرد عجله ای برای بازگشت به برجام ندارد.
در روزهای اخیر اما به تدریج شاهد چرخشی آشکار در رویکرد برجامی بایدن و تیم سیاست خارجی وی بودیم که اوج این تغییر نگرش روز جمعه اول اسفند در کنفرانس امنیتی مونیخ و نشست گروه هفت رقم خورد. در این نشست مجازی که شخصیت هایی چون «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان و « امانوئل مکرون» رییس جمهوری فرانسه نیز حضور داشتند، بایدن تاکید کرد «ما آماده تعامل دوباره با گروه ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران هستیم.»
رفع محدودیت‌های تردد دیپلمات‌های ایرانی در مقر سازمان ملل در نیویورک و نیز پس گرفتن دستور فعال سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت از دیگر اقداماتی بود که بسیاری را نسبت به بازگشت آمریکا به برجام و اجرای مجدد توافق خوشبین ساخت.
شاید بتوان این اقدامات بایدن را نشانه ای از حسن نیت و با هدف اعتمادسازی ارزیابی کرد اما در حقیقت مقامات ایران مطالبات مهم دیگری دارند. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان روز یکشنبه سوم اسفند در یک مصاحبه تلویزیونی به اقدام بایدن در پس گرفتن نامه ضد برجامی ترامپ در زمینه فعال سازی «مکانیسم ماشه» واکنش نشان داد. ظریف این اصطلاح را ساخته و پرداخته آمریکا دانست و گفت که چنین چیزی اصلا در برجام وجود ندارد و پس گرفتن درخواست فعال شدن مکانیسم ماشه از شورای امنیت، امتیاز به ایران محسوب نمی‌شود.
بنابراین اقدامات اخیر بایدن نتوانست رضایت دیپلمات ها و مسوولان عالی رتبه جمهوری اسلامی را به همراه داشته باشد. حتی ایده مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر حضور آمریکا در گفت وگوهای ایران و ۱+۴ که مورد استقبال کاخ سفید قرار گرفت، هنوز مورد تایید ایران واقع نشده است. ظریف به تازگی در گفت‌وگو با شبکه «پرس تی وی» تاکید کرده که «آمریکا نمی‌تواند به برجام بپیوندد، مگر این‌که تحریم‌ها را لغو کند؛ تمامی تحریم‌ها باید لغو شوند.»
اهمیت دوگانه لغو تحریم و جبران خسارت
از نگاه ایران حتی بازگشت آمریکا به برجام نیز اگر به رفع تحریم منجر نشود، بی فایده و حتی به ضرر ایران است. در همین ارتباط رهبر معظم انقلاب ۱۹ دی ماه در سخنرانی تلویزیونی تاکید کردند: اگر تحریم‌ها برداشته شد بازگشت آمریکا به برجام معنا می‌دهد البته مساله خسارت‌ها که جزو مطالبات ما است در مراحل بعدی دنبال خواهد شد، اما بدون رفع تحریم‌ها بازگشت آمریکا به برجام حتی ممکن است به ضرر کشور هم باشد.