۶۶ مورد خرسکشی در دهه گذشته/ فاجعه کی متوقف میشود؟

صحبت و بحث پیرامون مفاهیم محیطزیست اعم از تخریب منابع طبیعی، از بین بردن منابع آبی، کوهخواری، تخریب معادن و حیوانکشی و ... اموری هستند که در برهههایی از زمان به تیتر نخست رسانههای اجتماعی و مطبوعاتی تبدیل شده و بعد از مدتی کاملا به فراموشی سپرده میشوند. چنانچه موضوع تاسیس پالایشگاه میانکاله در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ و روزهای نخستین سال ۱۴۰۱ در صدر رسانهها و اخبار اجتماعی قرار داشت اما بعد از گذشت کمتر از یک ماه، دیگر در اخبار و رسانهها از این موضوع خبری نیست.
متاسفانه تاکنون روند یک مساله اجتماعی مانند محیطزیست، کمتر مورد توجه قرار گرفته و این درحالی است که اگر روند تاریخی یک مساله به دقت مورد بررسی قرار میگرفت، شاید امروزه و در دوران مدرن، کمتر شاهد رفتارهای بدوی و بسیار سادهانگارانه و سطحی با محیطزیست میبودیم.
در تازهترین اخبار محیطزیستی، یک قلاده پلنگ و دو قلاده خرس قهوهای به دست انسان از بین رفتند. موضوع نیز در همان روزهای نخست دستمایه مطبوعات بود و بعد از چندی به فراموشی سپرده شد. بدون آنکه تاریخ چنین رفتارهایی با محیطزیست بررسی شده و ابعاد مختلف آن برای افکار عمومی شفاف شود. چنانچه اگر تنها روند خرسکشی در ایران مورد واکاوی قرار بگیرد، تعجب و شگفتی زیادی میآفریند.
جایگاه خرس در تعادل زیستی ایران
از میان هشتگونه خرس موجود در دنیا، دوگونه «خرس قهوهای و سیاه آسیایی» که در ایران زیست میکنند، اکنون به علت عوامل انسانی و طبیعت در «فهرست سرخ اتحاد بینالمللی حفاظت از محیطزیست» و در آستانه انقراض قرار دارند(۱). به گونهای که اکنون تعداد جمعیت هر دو گونه انگشتشمار شده و هیچ آمار مشخصی از تعداد اندک باقیمانده این گونههای آسیبپذیر در دست نیست.
خرس اکنون به عنوان «بزرگترین حیوان گوشتخوار ایران» شناخته میشود که متاسفانه در خطر انقراض قرار دارد. تا پیش از این دو گونه گربهسان بزرگ، یعنی «ببر خزری» و «شیر ایرانی» بزرگترین گونه گوشتخوار محسوب میشدند که اولی در حدود ۶۳ سال پیش و دومی هم ۷۷ سال قبل از بین رفتند(۲). هرچند گفته میشود که گونه شیر ایرانی در هندوستان وجود دارد.