کویرِ سیراب

به گزارش ایرنا، از 28 اسفند ماه تاکنون سلسله وار مناطق مختلفی از کشور درگیر بارش های شدید بهاری و بروز سیلاب و روان آب شد؛ سیل ابتدا استان گلستان و شرق مازندران را تحت تاثیر قرار داد و دشت گرگان را به زیر آب برد؛ بعد از آن نیمه غربی و جنوبی کشور شاهد بارش ها بود و ساکنان استان های فارس، ایلام، لرستان، همدان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و مناطقی از کرمانشاه مجبور به ترک خانه های خود شدند.
سپس سیل به سراغ دشت خوزستان رفت؛ جایی که بزرگترین رودخانه و سدهای کشور را در خود جای داده؛ قطب کشاورزی و صنعتی کشور که هشت سال جنگ تحمیلی مردمان آن را به زانو در نیاورد.
با اینکه تجربه سیل گلستان و مازندران سبب شد نیروهای امدادی و نظامی در آماده باش کامل باشند تا خرابی ها در مناطق غربی و جنوبی کشور را به حداقل برسانند اما سیل ویرانگر در پلدختر و معمولان استان لرستان دل هر ایرانی را به درد آورد.
در خوزستان، دیگر همه پای کار آمدند؛ ساخت سیل بندهای چند کیلومتری با همکاری نیروهای مردمی، امدادی و یگان های نظامی نتیجه بخش بود؛ هرچند شدت آب سرشاخه های کارون و کرخه و همچنین بالا آمدن آب در اروند رود سبب تخریب برخی سیل بندها و تشدید وسعت آبگرفتگی دشت ها، مزارع و نخلستان های خوزستان شد و هنوز این خطه درگیر آثار ناشی از سیلاب است.
آنگونه که عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور به مجلس گزارش داد، سیل اخیر تا 35 هزار میلیارد تومان خسارت به 25 استان و بیش از چهار هزار و 400 روستایی که درگیر آن بودند، وارد کرد.
اکنون از 25 فروردین نیمه شرقی و جنوبی کشور میزبان این بارش های بهاری است؛ منطقه ای که از نظر وسعت حدود 45 درصد مساحت ایران را در بر می گیرد و در عین حال بیش از 15 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است.
با همه نگرانی هایی که ساکنان این خطه از ورود سامانه جدید بارشی به شرق و جنوب کشور داشتند؛ یک ویژگی اقلیمی این محدوده را از دیگر استان های درگیر سیل متمایز کرد که همان کویری بودن اغلب این استان هاست.
البته سیلاب و بارش های بهاری به خودی خود سبب به جریان افتادن رودخانه های فصلی در این مناطق کویری می شود که می تواند برای بومیان منطقه مشکلاتی بویژه در زمینه قطع راه های روستایی به دنبال داشته باشد.
از این رو در نخستین روز بارش ها از این استان ها یعنی خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان خبر رسید که بر اثر بارش ها اغلب راه های ارتباطی قطع شده است.
در این میان مسئولان استانی برای مدیریت بحران سعی کردند با تعطیل کردن مدارس، تخلیه نمودن برخی روستاها و هشدار به کسانی که در مسیل ها ساکن هستند، تلفات انسانی را به حداقل برسانند که خوشبختانه تاکنون گزارشی در این زمینه منتشر نشده است.

** سرریز شدن سد طبس و کنترل سیلاب
خراسان جنوبی یکی از استان های متاثر از سامانه بارشی اخیر است که همه شهرستان های آن بجز بیرجند دیروز (25 فروردین) درگیر سیلاب بودند و حتی سد نهرین طبس با وجود آنکه یک میلیون مترمکعب آب آن برای ورودی جدید تخلیه شده بود، سرریز شد؛ امروز (دوشنبه) خبر رسید که شرایط سیلابی در استان تحت کنترل است و هیچ منطقه ای گرفتار سیلاب نیست.
البته شدت بارش ها به حدی بود که در برخی شهرستان ها مانند طبس، زیرکوه، درمیان و سربیشه تا 100 میلیمتر بارندگی گزارش شد و به همین دلیل امروز مدارس 10 شهرستان در مقاطع تحصیلی مختلف تعطیل است.
با این حال، به گفته سید ابوالحسن میرجلیلی مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی، در جریان بارش های دیروز هرچند شاهد تخریب منازل نبودیم اما سبب 91 مورد آبگرفتگی منازل شد و نیروهای امدادی و عملیاتی 16 نفر را از مرگ حتمی نجات دادند.
همچنین امروز برخی محورهای مسدود بازگشایی شد که می توان به بشرویه - دیهوک، طبس - اصفهان، دیهوک - راور و همچنین دیهوک - پیکوه اشاره کرد ضمن آنکه راه های روستایی نیز اغلب بازگشایی شده اند.
شدت بارش ها در شهرستان سربیشه بیشتر است و از این رو برخی روستاهای این منطقه در محاصره سیل قرار دارند که نیروهای امدادی در حال امدادرسانی به مردم هستند و به گفته فرماندار، مشکل حادی در این زمینه وجود ندارد.
همچنین هفت روستای در معرض سیل شهرستان بشرویه که بیش از 40 خانوار را شامل می شوند، تخلیه شده اند تا مشکلی در تامین جانی این هموطنان پیش نیاید.

** آبگرفتگی منازل مسکونی در کلات و بردسکن
خراسان رضوی از ابتدای امسال دوبار در معرض وقوع سیلاب قرار داشته که در بار نخست که در هفته نخست فروردین ماه رخ داد، بیشتر مناطق شمالی این استان متاثر از بارش ها بود اما این بار نواحی جنوبی نیز به آن افزوده شد.
این بار سیل در شهرستانهای کلات، درگز و سرخس واقع در شمال و بجستان در جنوب خراسان رضوی روی داد و خساراتی به این مناطق زد؛ در مجموع 18 مورد آبگرفتگی در 11 شهرستان روی داد که شدیدترین این خسارتها مربوط به شهر کلات بخاطر آبگرفتگی دهها منزل مسکونی است که حتی منجر به صدور تخلیه یکی از محلات آن شد.
در سایه بارش های بهاری تاکنون هفت سد در این استان سرریز شده و چهار سد دیگر در آستانه سرریز قرار گرفته اند؛ همچنین هشت رودخانه نیز در نقاط مختلف خراسان رضوی بخاطر حجم بارشها شدید سیلابی شده اند.
آبگرفتگی خانه ها در بردسکن، وقوع 12 مورد فرونشست زمین در سبزوار، پدیده سیلاب در چهار روستای شهرستان بجستان، تخلیه شدن سه روستا در جنوب و و جنوب غرب استان و بسته شدن 32 راه فرعی و روستایی از جمله پیامدهای بارش ها در خراسان رضوی بود.

** طغیان 45 رودخانه در سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشور نیز در 2 روز گذشته شاهد طغیان 45 رودخانه و جاری شدن رودخانه های فصلی و روان آب ها بوده است که بر اثر آن 12 محور ارتباطی استان بسته شده اند.
بنا بر اعلام منابع خبری، مسیر اسپکه - فنوج، نیکشهر - بنت، چاهان - زرآباد، ایرانشهر - مهرستان، دلگان - زهکلوت، ایرانشهر- خیرآباد، فنوج - رمشک، دلگان -ایرانشهر، قصرقند - نیکشهر، بزمان - دلگان و جلگه - ایرانشهر بسته است.
از مجموع 140 نقطه ای که در این استان تحت تاثیر بارش های بهاری قرار داشته اند، بارش ها بین 30 تا 83 میلی متر متغییر بوده است که با توجه به خشکسالی و وضعیت منابع آبی استان، امید می رود بتواند به تقویت سفره های آب زیرزمینی و مخازن سدهای استان کمک کند؛ به گفته احمدعلی موهبتی استاندار، بارندگی های اخیر، سبب عبور از بحران جدی خشکسالی چندین ساله منطقه شده است.
بر اساس آمار جمعیت هلال احمر، در 2 روز گذشته 167 سیل زده 17 روستای ایرانشهر، دلگان و کنارک در چادرهای امدادی استقراری در مناطق امن اسکان داده شدند و به دلیل بارش ها مدارس 11 شهرستان امروز تعطیل شد.

** سیلاب راه های روستایی جنوب کرمان را بست
در کرمان به عنوان چهارمین استان درگیر بارش ها، خبرها از بسته شدن راه های ارتباطی 43 روستای واقع در جنوب استان حکایت دارد و سیلاب توانسته به راه های ارتباطی روستایی خسارت های جدی وارد کند.
همچنین راه های اصلی راور - دیهوک، شهداد - نهبندان، شهداد - اندوهجرد و شهربابک - هرات به علت شدت بارندگی، جاری شدن سیلاب و طغیان رودخانه ها از شامگاه یکشنبه تا اطلاع ثانوی مسدود شده است.
از آنجا که جنوب کرمان از قطب های اصلی کشاورزی در کشور به شمار می رود که در بارش های نیمه نخست فروردین بیش از 3500 میلیارد ریال خسارت دید، انتظار می رود بارش های اخیر نیز بر شدت خسارت ها افزوده باشد که هنوز رقم دقیق آن مشخص نشده است.

** راه های هرمزگان باز شد
استان هرمزگان که به دلیل قرار گرفتن بندرشهید رجایی به عنوان بزرگترین و اصلی ترین بندر تجاری کشور از همین بالایی در ترانزیت و تجارت ایران برخوردار است، با گذشت 2 روز از بارش ها توانست راه های مواصلاتی خود را بازگشایی کند.
دیروز جاده منتهی به بندر رجایی دچار آبگرفتگی شده بود اما امروز (دوشنبه) مدیرکل راهداری و حمل‌ و نقل جاده‌ای هرمزگان اعلام کرد: رفت وآمد ناوگان باری، مسافری و شخصی در همه محورهای اصلی و شریانی استان عادی و روان است و تنها رفت و آمد در راه‌های روستایی ساخته نشده ‌آن هم به علت تشکیل گل و لای، به کندی پیش می رود.
با این همه، بر اثر افزایش سرعت بادهای غربی، امروز، پهنه آبی جنوب کشور در محدوده خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان مواج است.
به مدد نزولات آسمانی در دو روز گذشته، اکنون حجم آب سدهای هرمزگان افزایش یافته به طوری که حجم آب در سد استقلال 102 میلیون مترمکعب، سدهای شمیل و نیان 60 میلیون متر مکعب و سد جگین 130 میلیون متر مکعب گزارش شده است.

** خوزستان در مرحله بازسازی و امدادرسانی
با اینکه به گفته مسئولان حالت بحرانی از شهر اهواز برداشته شده و خطر از مناطقی که در شرایط سیلاب بودند، رفع شده است، اما این استان پهناور، در مرحله دریافت کمک های امدادی و بازسازی زیرساخت های خسارت دیده قرار دارد.
از این رو شرکت راه آهن از آغاز عملیات رفع انسداد خطوط ریلی و بازسازی محورهای ریلی در مناطق سیل زده خبر داده و قرار است مسیر ریلی گرگان به اینچه برون در منطقه آق قلا استان گلستان و نیز محور جنوب حد فاصل اهواز - اندیمشک در اولویت بازسازی ها باشد.
همچنین در پی کاهش ورودی به سدهای استان، در روزهای اخیر خروجی سدهای دز و کرخه رو به کاهش بوده اما سد گتوند در حال افزایش رهاسازی به رودخانه کارون است که اثرات آن در اهواز در حال مشاهده است و سبب شده دبی کارون در مقطع اهواز افزایش یابد.
در بخش امدادرسانی نیز باید گفت که جمعیت هلال احمر 67 اردوگاه اسکان در استان راه اندازی کرده است که تاکنون بیش از 117 هزار نفر در این اردوگاه ها اسکان داده شدند و به بیش از 160 هزار نفر امدادرسانی شده است.
علاوه بر آن، نیروهای صلیب سرخ، مقاومت اسلامی نجبای عراق و نیروهای حشدالشعبی برای کمک به مردم خوزستان در کنار نیروهای امدادی کشورمان حضور دارند.
خبر دیگر اینکه پنجمین کاروان شهرداری تهران شامل 26 دستگاه تجهیزات و ماشین آلات خدمات شهری و 25 دستگاه کامیون کمک های مردمی امروز به مردم سیل زده خوزستان ارسال شد.

** 18 هزار شغل در لرستان از دست رفت
در استان لرستان که برآورد اولیه خسارت سیل اخیر در آن بیش از 37 هزار میلیارد ریال برآورد می شود نیز تمرکز نیروهای امدادی بر خدمت رسانی به سیل زدگان و بازسازی مناطق آسیب دیده استوار است.
امروز اعلام شد که حدود 18 هزارنفر در مناطق سیل زده استان شغل خود را از دست داده اند به طوری که تنها در بخش مشاغل خانگی و صنایع دستی بیش از 6 هزار نفر بیکار شده اند.
بر اساس آمار اداره تعاون استان، در بخش کشاورزی تعداد هفت هزار و 500 واحد کشاورزی و در بخش صنوف چهار هزار و 335 واحد و در بخش صنعتی نیز تعداد 85 واحد صنعتی آسیب دیدند.
همچنین ارتش اعلام کرده که کار بازسازی راه های مواصلاتی و پل های لرستان را در دستور کار دارد و کارشناسانی به همین منظور به منطقه اعزام شده اند.

** آنچه مناطق سیلزده به آن نیاز دارند
نهادهای مردمی و سازمان های امدادی اعلام کرده اند که در شرایط کنونی نیازهای اولیه مردم مناطق سیل زده تامین شده و مردم نیازهای جدیدی دارند که از جمله این وسایل شامل وسایل منزل، وسایل آشپزخانه و پخت و پز، سیستم های خنک کننده شامل پنکه و کولر، البسه، فرش، موکت، زیرانداز، گلیم است.
امروز حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب نیز در پاسخ به درخواست مجوز رئیس‌جمهوری برای برداشت از صندوق توسعه ملی به منظور تامین بخشی از هزینه‌های ناشی از خسارات سیل های اخیر گفتند: اقدامات لازم برای جبران خسارات از محلهای موجود را سریعا آغاز کنید.
ایشان تاکید کردند: از محل «پنج درصد مقرر در بودجه‌ی عمومی کشور برای جبران خسارت حوادث غیرمترقبه، جابجایی در ردیف‌های بودجه‌های عمرانی و بیمه‌ها و تسهیلات بانکی اقدامات لازم را آغاز کند و در ادامه پس از جمع‌بندی وضعیت، در صورت نیاز، برداشت از صندوق مزبور مورد تأیید این‌جانب خواهد بود».
حجت الاسلام حسن روحانی رییس جمهوری در تماس تلفنی با هفت استاندار درگیر سیل بر آمادگی کامل در رویارویی با موج جدید بارندگی ها تاکید کرد.
روحانی از استانداران خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، لرستان، کرمان و خوزستان خواست با تقویت هماهنگی و هم افزایی امکانات و تجهیزات همه دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط، نسبت به مواجهه با حوادث احتمالی کاملا آمادگی داشته باشند.