آیا ابرهای ایران دزدیده می‌شوند؟
در روزهایی که همه چشمانشان به آسمان است تا لکه‌ای ابر ببینند و قطره‌ای باران بیاید، تغییرات اقلیمی بیش از هرجای دیگری خاورمیانه و شمال آفریقا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. خشکسالی و گرمای روز افزون از آثار این تغییرات اقلیمی است.
در حالی که به ماه پایانی پاییز نزدیک شده‌ایم، در بسیاری از مناطق ایران هنوز باران نباریده است. کارشناسان این حوزه معتقدند که خشکسالی فعلی، یکی از شدیدترین دوره‌های خشک ثبت‌شده محسوب می‌شود و ایران در خشک‌ترین دوره ۵۰ سال اخیر خود قرار دارد. به همین دلیل برخی از مواقع مسائلی در فضای مجازی و در میان مردم مطرح می‌شود که ارتباطی با واقعیت ندارد. «ابر دزدی» از همین موارد محسوب می شود و هر چقدر باران کمتر باریده باشد، درباره ابر دزدی بیشتر می‌شنویم؛ این ماجرا تاجایی پیش رفته است که برخی از کارشناسان اعلام کردند که چنین موضوعی صحت ندارد.
ابرها امکان سرقت دارند؟
اصطلاح «ابر دزدی» چند سالی است که زیاد شنیده می‌شود. ادامه‌دار شدن خشکسالی در ایران، این تئوری که کشورهای همسایه یا کشورهای متخاصم به شکل‌های مختلف ابرهای باران‌زا را از ایران منحرف می‌کنند، بارها مطرح شده است. سرقت ابرهای باران‌زا به طور نظری می‌تواند از طریق فرآیندی به نام «بذرپاشی ابرها» برای باروری آن‌ها انجام شود؛ هرچند درباره اجرا و میزان اثرگذاری آن بحث و تردید وجود دارد.
بارورسازی ابرها با تزریق ذرات شیمیایی مانند «یدید نقره» با استفاده از هواپیما روش تازه‌ای نیست و پیش از این هم کشورها از آن استفاده کردند؛ اما انجمن هواشناسی آمریکا هشدار داده که پیامدهای ناخواسته این کار هنوز به‌طور دقیق ارزیابی نشده است. (france24)
در سال‌های اخیر بارها تصاویر وضعیت ابرها در آسمان نقاط مرزی ایران نیز جنجال برانگیز شده و بر دامنه تئوری ابردزدی توسط همسایه‌ها دامن زده است. با این وجود ،کارشناسان مختلف بارها تاکید کرده‌اند که چیزی به عنوان ابر دزدی وجود ندارد و تصویر یک لحظه از وضعیت جوی نمی‌تواند سندی بر این موضوع باشد.
امکان جابه‌جایی ابرها وجود ندارد
«محمدمهدی جوادیان‌زاده»، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی شایعه ابر دزدی را تکذیب کرد و به «تسنیم» گفت:
براساس پژوهش‌های انجام‌شده در دنیا و تایید سازمان جهانی هواشناسی، امکان جابه‌جایی ابرها به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد که هنوز چنین اقدامی در قدرت بشر نیست. کشورهای همسایه نیز بعضا تا ۵۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌اند؛ بنابراین امکان اینکه آن‌ها ابرها را جابه‌جا یا سامانه‌ها را مدیریت کنند، وجود ندارد. با وجود این، از آن‌جایی که علم بشری همواره در حال پیشرفت است، نمی‌توان همه چیز را منتفی دانست و نمی‌توانیم در این زمینه تحقیق، پژوهش و کنجکاوی نداشته باشیم.
کم بارشی امسال زیر سایه پرفشار جنب حاره‌ای
از سوی دیگر «صادق ضیائیان»، مدیرکل پیش‌بینی هواشناسی، درباره علت اینکه چرا باران نمی‌بارد، توضیح داده است:
امسال، پدیده پرفشار جنب حاره‌ای که معمولا در فصل تابستان بر کشور ما حاکم می‌شود، شدت بیشتری پیدا کرده و تداوم آن تا پاییز ادامه داشته است. این وضعیت باعث می‌شود که سامانه‌های جوی که معمولا از غرب وارد می‌شوند و موجب بارش می‌شوند، به راحتی نتوانند به کشور ما وارد شوند. سال گذشته، ما شاهد کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها بودیم. پاییز امسال نیز یکی از خشک‌ترین پاییزهای ۵۰ سال اخیر در کشور بوده است. این تغییرات نشان‌دهنده یک الگوی جدید در وضعیت اقلیمی منطقه و وضعیت بارش در کل منطقه خاورمیانه مشابه است؛ کشورهای مختلف از جمله عراق، سوریه و ترکیه نیز با کاهش بارش مواجه هستند.
اما پدیده پر فشار «جنب حاره‌ای» چیست و چه اثراتی با خودش با همراه دارد؟ پرفشارهای جنب‌حاره‌ای یکی از عناصر اصلی ساختار گردش عمومی جو زمین است. جابه‌جایی سالانه این پرفشارها اثر بسیار مهمی بر پراکنش و توزیع زمانی و مکانی بارش و دما در پهنه بزرگی از سیاره زمین دارد. در عرض‌های میانی زمین، هوا در بالا سرد می‌شود و به سمت پایین حرکت می‌کند، این نزول هوا باعث ایجاد فشار بالا در سطح زمین می‌شود و وقتی این پرفشار در منطقه‌ای غالب شود، هوای خشک پایدار می‌شود و ابر و باران کم است. در نهایت باید گفت پرفشار حاره‌ای مانند یک سقف گرم و خشک عمل می‌کند و مانع ایجاد باران و رطوبت می‌شود.