آغاز نبرد دیپلماتیک ایران در نیویورک
رئیس‌جمهوری در حالی امروز تهران را برای شرکت در هفتاد و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مقصد نیویورک ترک کرد که تا همین چند روز قبل کارشکنی آمریکایی‌ها انجام این سفر را در هاله ای از ابهام فرو برده بود.
روز گذشته هم اعلام شد ویزای که تعدادی از همراهان رئیس جمهوری صادر نشد. هرچند علت و هدف اصلی از انجام این سفر، شرکت در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد است اما ناگفته پیداست که مصاحبه‌ها و مهمتر از آن، دیدارهای دوجانبه رییس‌جمهور با مقامات عالی کشورهای مختلف و نشست‌های دو و چندجانبه وزیر امور خارجه در حاشیه نشست اصلی مجمع عمومی همواره از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و فرصت مناسبی است تا مقامات کشورها به صورت مستقیم و بدون هیچ گونه واسطه پیام خود را به مسئولان عالی‌رتبه کشورها اعلام کرده و به تشریح سیاست‌های ایران بپردازد و از سوی دیگر، از دیدگاه‌های کشورهای مختلف آگاه شود.
آن طور که امروز رئیس جمهوری اعلام کرد قرار است با روسای ۱۵ کشور در مدت سه روز اقامت در نیویورک دیدارهایی داشته باشد. تبیین طرح ائتلاف امید و ابتکار صلح هرمز که رئیس جمهوری دیروز از آن رونمایی کرد، احتمالا بخش زیادی از وقت رئیس جمهوری و تیم همراه ایشان را به خود اختصاص خواهد داد.
در این رابطه، روحانی پیش از ترک تهران در جمع خبرنگاران گفت:ما در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، طرحی برای امنیت منطقه ارائه خواهیم کرد، این طرح درباره یک همکاری دسته جمعی درون منطقه خلیج فارس است ما می‌خواهیم همه کشورهای منطقه در این طرح حضور داشته باشند البته این طرحی که در سازمان ملل باز خواهد شد تنها امنیتی نیست، بلکه اقتصادی و سایر مسائل نیز هست، اما در راستای مسائل امنیتی است.
وی افزود: نام این طرح ابتکار صلح هرمز است چون حرف های اولش که اچ، او و پی و ای است با هم ترکیب می شود و نامش امید می شود از این رو این ائتلاف به نام ائتلاف امید نامگذاری شده است و همه کشورهای ساحلی خلیج فارس و منطقه هرمز در این ائتلاف دعوت می‌شوند تا امنیت منطقه را تضمین کنیم.
رئیس‌جمهوری ادامه داد: به دلیل این که هنوز این طرح باز نشده عکس العمل ها مشخص نشده، البته آمریکایی‌ها در عکس العمل اول گفتند می‌خواهند ببینند این طرح چیست و ابعاد آن را بررسی کنند، بنابراین طرح ما که ارائه خواهد شد، طرح عنوان ابتکار صلح هرمز است.
روحانی تاکید کرد: ان‌شاءالله امیدواریم این طرح را بتوانیم باز کنیم و به دنیا اعلام کنیم ایران به دنبال صلح بلندمدت در منطقه است و آمادگی دارد در یک مجمع گفت‌وگو با حضور سازمان ملل حضور یابد.
با این حال آنچه امسال همانند سالهای قبل رنگ عادت از حضور ایران در نشست مجمع عمومی می‌زداید سیاست‌های‌خاص دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در قبال ایران در طول دو سال و نیم گذشته، تشدیدها سیاست‌های ناکام واشنگتن علیه تهران از طریق سیاست فشار حداکثری است. افزایش فشارها و اعمال تحریم‌های ریز و درشت و رنگارنگ که گویی دیگر به منتها علیه خود رسیده از یک سو و تحولات رخ داده در دو، سه ماه گذشته در منطقه خلیج فارس از سوی دیگر و همچنین به در و دیوار زدن رئیس‌جمهور آمریکا برای انجام دیدار با ایران و گرفتن عکس یادگاری با حسن روحانی، عملا رابطه پرتنش تهران و واشنگتن را به یکی از اصلی‌ترین سوژه‌های سخنرانی‌ها در مجمع عمومی و همچنین گفت‌وگوهای حاشیه‌ای تبدیل کرده است.
روحانی در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل متحد چه گفته است؟
ترویسم و ضرورت مبارزه همه جانبه با آن، اعلام خطر نسبت به تشدید بحران‌های خاورمیانه، اعلام آمادگی تهران برای تعامل با تمامی کشورهای جهان، تاکید بر اعتقاد ایران بر حل و فصل مسائل از طریق دیپلماسی، تاکید بر انجام تعهدات اعضای حاضر در توافق هسته‌ای، اعلام نگران از رویکرد یکجانبه‌گرایانه دولت آمریکا در روابط بین‌المللی و اعلام سیاست ایران مبنی بر داشتن روابط دوستانه با همسایگان و کشورهای منطقه، تقریبا از جمله موضوعات مشترکی بودند که حسن روحانی در تمامی سخنرانی‌های خود در طول شش سال گذشته مطرح کرده است.
او در نخستین سال حضور خود در نیویورک، با اشاره به یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به تشریح سیاست‌های دولت خود پرداخت، بر آمادگی تهران بر حل مسئله هسته‌ای تاکید کرد، نسبت به رشد خشونت و افراطی‌گری در جهان به ویژه منطقه خاورمیانه هشدار داد و در نهایت، طرح جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری را مطرح کرد؛ پیشنهادی که در نهایت با استقبال کشورها روبه‌رو شد و با رأی قاطع نمایندگان ۱۹۰ کشور جهان، بدون مخالف به تصویب رسید. این پیشنهاد به قطعنامه WAVE (Against Violence and Extremism World) معروف است.
رئیس‌جمهور در آن سال، با ۱۱ نفر از سران کشورها (اعم از رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر)، پنج نفر از دبیران کل و مسئولان عالی سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی، یک معاون رئیس‌جمهور و یک وزیر امور خارجه دیدار کرد و در چهار مجمع و نشست به سخنرانی پرداخت. با این وجود، گفت‌وگوی تلفنی حسن روحانی با باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در دقایقی پایانی این سفر به نوعی نخستین سفر روحانی را به نیویورک را تحت شعاع قرار داد و آن گونه که رئیس‌جمهور در یک سخنرانی اعلام کرد، خود عامل مهمی در به سرانجام رسیدن توافق هسته‌ای شد.
روحانی در دومین سال، با ۱۴ نفر از سران کشورها (اعم از رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر)، دو نفر از دبیران کل سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و یک وزیر امور خارجه دیدار کرد. او در این سفر در دو نشست سخنرانی کرد که در مهمترین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نسبت به خشونت‌های و بحران‌های موجود در منطقه به ویژه بحران سوریه هشدار داد، به تشریح سیاست‌های ایران در مذاکرات هسته‌ای پرداخت و آمادگی ایران برای تعامل با تمامی کشورهای جهان را اعلام کرد.
سومین سفر رئیس‌جمهور به نیویورک، تحت تاثیر دستیابی ایران و گروه ۱+۵ به توافق هسته‌ای و همچنین فاجعه منا که همزمان با سفر روحانی به نیویورک رخ داد، بود. به همین خاطر، رئیس‌جمهور در ابتدای سخنرانی‌اش در هفتادمین نشست سران مجمع عمومی سازمان ملل دقایقی را به مسئله فاجعه منا و ناتوانی عربستان در برگزاری مراسم حج اختصاص داد. او سپس گریزی هم به برجام زد و به تشریح آثار این توافق را صلح و امنیت پرداخت. روحانی در نهایت همانند دو سال پیش، نسبت به مبارزه با تروریسم و ریشه‌های آن تاکید کرد. او در این سال، با ۱۳ نفر از سران کشورها (اعم از رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر)، دو نفر از دبیران کل سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی دیدار کرد و دو سخنرانی هم کرد.