چرا نفت بورسی مشتری پر و پا قرص ندارد؟
به گزارش ایسنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز ۲۸ بهمن سال گذشته و در جریان بررسی جزئیات بخش درآمدی لایحه بودجه سال جاری، با بند الحاقی تبصره یک این لایحه موافقت کردند که بر مبنای آن، وزارت نفت مکلف شد ماهانه حداقل دو میلیون بشکه نفت خام سبک، دو میلیون بشکه نفت خام سنگین و دو بشکه میعانات گازی پارس‌جنوبی را به‌صورت منظم و مستمر با امکان تسویه ۱۰۰ درصد ریالی یا ارزی در رینگ بین‌الملل (صادراتی) بورس انرژی در چارچوب قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار عرضه و گزارش عملکرد این بند را هر سه ماه یک بار به کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
در همین راستا، اردیبهشت امسال شیوه‌نامه نحوه عرضه نفت‌خام و میعانات گازی در بورس انرژی از سوی وزیر نفت ابلاغ شد؛ شیوه‌نامه‌ای که بیژن زنگنه وزیر نفت هدف از تدوین آن را ایجاد شفافیت پولی در عرضه عنوان کرده است.
به گفته وی، تا پیش از ابلاغ شیوه‌نامه، عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی تنها با اجازه شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه صورت می‌گرفت، اما با توجه به اینکه فروش نفت و میعانات گازی در بورس انرژی در قانون سال ۹۸ ذکر شده، این شیوه‌نامه با در نظر گرفتن همه فعل و انفعال‌های فروش توسط وزارت نفت تدوین و در آن، به مباحثی همچون نحوه قیمت‌گذاری و نحوه تعدیل قیمت‌ها اشاره شده است.
ارزیابی نکردن صلاحیت خریداران، قائل نشدن محدودیت برای مقاصد صادراتی (به جز رژیم صهیونیستی)، کاهش نرخ پیش‌پرداخت از ۱۰ درصد ارزش سفارش به شش درصد، افزایش مدت زمان تسویه پس از تاریخ بارگیری محموله از ۵۰ روز به ۶۰ روز و تعیین قیمت پایه مبتنی بر ارزان‌ترین نرخ نفت صادراتی ایران (نفت صادراتی به مقصد مدیترانه)، از جمله تسهیلاتی است که با هدف افزایش استقبال از فروش نفت خام در بورس انرژی از سوی شرکت ملی نفت ایران مدنظر قرار گرفته و در اطلاعیه‌های عرضه گنجانده شده است.
با این وجود از عرضه نفت خام و میعانات نفتی در بورس انرژی آن‌طور که انتظار می‌رفت استقبال نشد که امیرحسین تبیانیان، نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس انرژی در پاسخ به پرسشی مبنی بر چرایی استقبال نکردن از نفت خام و میعانات گازی عرضه‌شده در رینگ بین‌الملل بورس انرژی با وجود تخفیف‌ها و تسهیلاتی که نفت در این حوزه در نظر گرفته است، اظهار کرد که از آنجاکه عرضه نفت خام در بورس انرژی به‌طور طبیعی از شرایط بازار اثر می‌پذیرد، نمی‌توان نسبت به فروش نفت خام با استفاده از این ابزار، انتظاراتی غیرمعمول داشت.
به گفته وی، بازار نفت خام ایران با محدودیت‌هایی مواجه است و این محدودیت‌ها فارغ از نوع ابزار یا روش‌های عرضه، فروش نفت خام را با تنگناهایی مواجه کرده که شرکت ملی نفت ایران همه توان خود را به کار گرفته است تا در چارچوب قوانین و مقررات، شرایط را برای استقبال حداکثری خریداران فراهم کند، اما در این میان نباید اثرپذیری از شرایط خاص حاکم بر بازار نفت کشور را نادیده گرفت.
طبق اعلام تبیانیان، تاکنون از مجموع ۳۴ عرضه نفت خام و میعانات گازی شرکت ملی نفت ایران در رینگ بین‌الملل بورس انرژی، یک میلیون و ۱۵ هزار بشکه نفت خام سبک و ۷۰ هزار بشکه نفت خام سنگین معامله شده و عرضه‌های میعانات گازی تا کنون به معامله‌ای نرسیده است.